Hormoonvrije anticonceptie
Wil je anticonceptie zonder hormonen? Er zijn diverse hormoonvrije anticonceptiemethoden beschikbaar. Het is belangrijk om je goed te informeren over de betrouwbaarheid van elke methode, zodat je een ongeplande zwangerschap kunt voorkomen.
In deze video vertelt anticonceptiespecialist Wendy Wielenga je meer over hormoonvrije anticonceptie.
Welke hormoonvrije anticonceptiemethoden zijn er?
Koperspiraaltje
Het koperspiraaltje is één van de meest betrouwbare vormen van hormoonvrije anticonceptie. Het spiraaltje wordt in je baarmoeder geplaatst en geeft langzaam een kleine hoeveelheid koper af, wat voorkomt dat zaadcellen een eicel kunnen bevruchten. Met een koperspiraal behoud je je natuurlijke cyclus. Er zijn verschillende soorten koperspiralen. Afhankelijk van welke soort je kiest, werkt het koperspiraaltje vijf tot tien jaar. Na plaatsing hoef je er dus niet dagelijks aan te denken. En wist je dat een koperspiraal ook als noodanticonceptie werkt? Dit kan als je het spiraaltje binnen vijf dagen na onveilig vrijen laat plaatsen. Voor persoonlijk advies over welk koperspiraal het beste bij je past en het plaatsen van een spiraaltje kan je terecht bij je huisarts, de verloskundige en de gynaecoloog.
Condooms
Het condoom is misschien wel een van de bekendste vormen van anticonceptie. Ze zorgen ervoor dat zaadcellen van de man niet in de vagina terechtkomen. Condooms zijn niet alleen een anticonceptiemiddel, ze beschermen als enige anticonceptiemiddel ook tegen soa’s. Wist je dat er niet alleen condooms voor mannen zijn, maar ook vrouwencondooms bestaan? Zowel het mannen- als het vrouwencondoom hebben geen invloed op je hormonen, je behoudt dus je eigen cyclus. Als je een condoom gebruikt als anticonceptiemethode, moet je natuurlijk wel zorgen dat je er op hét moment een bij je hebt. Zorg er daarom voor dat je altijd een condoom bij je hebt. Bij condooms is het erg belangrijk dat je ze op de juiste manier gebruikt om zwangerschap te voorkomen.
Sterilisatie
Sterilisatie is een zeer betrouwbare vorm van anticonceptie. Zowel mannen als vrouwen kunnen voor sterilisatie kiezen. Bij mannen betekent dit dat de zaadleiders worden afgesloten, bij vrouwen de eileiders. Na sterilisatie ben je niet meer vruchtbaar. Daarom is het belangrijk om van tevoren goed te overwegen of deze methode de oplossing voor jou is. Sterilisatie is alleen geschikt als je zeker weet dat je geen kinderen (meer) wilt, omdat het heel moeilijk is om sterilisatie weer ongedaan te maken. Voor vrouwen verandert sterilisatie niets aan je cyclus of je seksleven. Ook voor mannen verandert er niets, het enige verschil is dat er geen zaadcellen meer in het sperma zitten.
Vruchtbare dagen methoden
Naast het koperspiraal, condooms of sterilisatie als opties voor anticonceptie zonder hormonen, zijn er ook verschillende manieren om rekening te houden met vruchtbare dagen in je cyclus. Op deze dagen heb je dan geen seks of gebruik je een condoom. Er zijn verschillende methoden die je helpen om erachter te komen wanneer jouw vruchtbare dagen zijn. Hieronder kun je meer lezen over de kalendermethode, temperatuurmethode en de cervixmethode. Het is ook mogelijk om de methoden met elkaar te combineren.
LET OP: Als je een methode overweegt die rekening houdt met je cyclus, is het goed om vooraf na te denken over de volgende vragen:
- Hoe regelmatig is mijn cyclus? Met een regelmatige cyclus kun je beter voorspellen op welke dagen je vruchtbaar bent. Hoe meer de lengte van je cyclus varieert, hoe lastiger om te weten wat je vruchtbare dagen zijn.
- Hoe regelmatig is mijn leven? In het kort: als je een vrij regelmatig ritme in je leven hebt, is het gemakkelijker om deze methoden te gebruiken. Met een onregelmatiger leven is kan het lastiger zijn om gedisciplineerd dagelijks je cyclus te tracken. Ga je uit van lichaamstemperatuur, dan kunnen bijvoorbeeld weinig slaap, alcohol of medicijnen invloed hebben op je temperatuur.
- Wil en kan ik iedere dag aan mijn cyclus denken? Cyclusmethoden gebruiken betekent dat je gedisciplineerd je cyclus bijhoudt.
- Hoe ga ik om met de vruchtbare dagen? Het is belangrijk om goed na te denken over hoe je omgaat met vruchtbare dagen. Lukt het jou (én je (bed)partner) om op vruchtbare dagen af te zien van seks, of bijvoorbeeld een condoom te gebruiken, en lukt het je om dit goed aan te geven?
- Last but not least: hoe erg zou ik het vinden om toch zwanger te raken? De kans om zwanger te raken met deze methoden, is over het algemeen groter dan wanneer je een anticonceptiemiddel gebruikt. Daarom is het goed om bij deze vraag stil te staan.
Kalendermethode
De kalendermethode houdt in dat je je cyclus nauwkeurig bijhoudt om te bepalen wanneer je vruchtbare dagen zijn. Dit kan op een kalender, in je agenda of met een app. Als er steeds evenveel dagen tussen je menstruaties zitten, kun je berekenen wanneer je volgende eisprong ongeveer zal zijn. Dat is ongeveer 14 dagen voor de dag dat je verwacht ongesteld te worden. Een eitje leeft maar 1 dag, maar hou er wel rekening mee dat je nooit helemaal zeker weet op welke dag je eisprong is. Daarnaast kunnen zaadcellen tot wel 5 dagen overleven in de baarmoeder, waardoor je ook van seks vlak voor de eisprong al zwanger kunt raken. Dit betekent dat je altijd minimaal 9 risicovolle dagen aanhoudt: 7 dagen voor je verwachte eisprong tot 2 dagen erna. Hoe onregelmatiger je cyclus is, hoe langer de periode.
Temperatuurmethode
Bij de temperatuurmethode meet je dagelijks je lichaamstemperatuur om je vruchtbare dagen te bepalen. Vlak na de eisprong stijgt je lichaamstemperatuur 0,2 tot 0,5 graad. Als je elke dag je temperatuur meet en opschrijft, kun je achteraf zien wanneer je eisprong was. Na een tijdje kun je zo voorspellen wanneer je vruchtbare dagen zijn. Als je cyclus korter dan 21 dagen of langer dan 35 dagen is, is deze methode niet geschikt. Hoe werkt de temperatuurmethode? Iedere dag meet je ’s ochtends je lichaamstemperatuur. Dit doe je als je net wakker bent, daarna kan je temperatuur namelijk hoger worden. Het is goed om te weten dat ook andere dingen invloed kunnen hebben op je lichaamstemperatuur. Denk aan: je niet lekker voelen, slaaptekort, stress, alcohol of medicijnen.
Cervixmethode
Dit kan worden gecombineerd met de controle van het baarmoederslijm (cervixmethode). Deze temperatuurmethode is minder betrouwbaar, omdat temperatuur beïnvloed wordt door verschillende factoren. Ook kan de periode waarin je vruchtbaar bent per maand verschillen onder andere doordat jouw eisprong op een dag eerder of later is of omdat zaadcellen langer blijven leven dan gemiddeld, waardoor je een grotere kans hebt om zwanger te worden.
Cervixmethode
Bij de cervixmethode volg je je cyclus op basis van je afscheiding. Het witte slijm dat je dagelijks verliest, verandert namelijk tijdens je cyclus. Rond je eisprong wordt afscheiding meer doorzichtig en draderig. Als je het slijm dan tussen twee vingers pakt, kun je het uit elkaar trekken als een draadje. Doe je dit langer en duurt je cyclus elke maand ongeveer even lang, dan kan je op den duur voorspellen wanneer je eisprong ongeveer is. Is je cyclus minder regelmatig of gebruik je de methode nog niet zo lang, dan kan het lastiger zijn om deze methode te gebruiken. De afscheiding laat namelijk zien dat je eisprong eraan komt, maar als je kort ervoor seks hebt gehad, kan deze informatie al te laat zijn omdat zaadcellen tot vijf dagen kunnen overleven in de baarmoeder. Daarnaast kan het best lastig zijn om je afscheiding goed te beoordelen.
Welke methode past bij jou?
Het kiezen van de juiste hormoonvrije anticonceptiemethode is heel persoonlijk. Wat voor jou werkt, past niet bij iemand anders. Belangrijk is bij je keuze rekening te houden wat je levensstijl is. Is deze regelmatig? En wat is de levensfase waar je in zit? Hoe erg zou het zijn als je toch per ongeluk zwanger wordt? Allemaal vragen waar je rekening mee moet houden. Het is dan ook belangrijk om je goed te laten informeren en samen met een zorgverlener te bespreken welke methode het beste bij jouw lichaam, levensstijl en levensfase past.
Meer informatie over álle anticonceptiemethoden, zowel hormoonvrije als hormonale opties, vind je op anticonceptie.nl of thuisarts.nl.
